Editör Notu: Bu yazı Wall Street Journal'dan Kirsten Grind, Ben Fritz ve Sarah E. Needleman'ın kaleme aldığı "Activision CEO Bobby Kotick Knew for Years About Sexual-Misconduct Allegations at Videogame Giant" yazısı baz alınarak hazırlanmıştır.
Dün akşam saatlerinde yayınlanan Wall Street Journal haberi, video oyun devi Activision Blizzard'ın yönetim kuruluna anlattıklarına rağmen CEO'su Bobby Kotick'in, yazın ortaya çıkan şirket genelindeki çalışanlara cinsel suistimal iddialarını bildiğini ve Kotick'in bunları sumen altı ettiğini açıkladı. Geçtiğimiz aylarda ortaya çıkan gerçekler içerisinde, kadın çalışanlara sistematik taciz, ayrımcı çalışma ortamı ve hatta eski bir "Sledgehammer Games" çalışanına tecavüz iddiası yer alıyordu.
WSJ yazısı; Activision'ın son 25 yıldır patronu olan Kotick'i, yönetiminde sorunların aza indirgenmesiyle beraber; bu müdahaleleri gizli saklı yaptığını ve mevki sahibi tacizcilerin tam olarak üstüne gitmediğini gösteriyor. Journal'ın haberinde ayrıca Call of Duty stüdyosu Treyarch'ın eş başkanı Dan Bunting'e karşı uygulanan disiplin cezalarını sınırlamak için Kotcik'in müdahale ettiği bir olaydan bahsediliyor.
Wall Street Journal yazısı hangi iddiaları içeriyor?
WSJ'nin Activision Blizzard ile ilgili yazısı; video oyunu devi Activision Blizzard Inc.'in uzun süredir CEO'su olan Bobby Kotick'in, Temmuz 2018'de aldığı e-posta ile başlıyor. Öyle ki Activision'a ait bir stüdyo olan Sledgehammer Games'in eski bir çalışanının avukatı tarafından kaleme alınan e-postada; müvekkilinin ofiste, işte ve şirket tarafından düzenlenen etkinliklerde çok fazla alkol tüketmesi için baskı yapıldığını ve 2016 ile 2017 yıllarında erkek amiri tarafından tecavüze uğradığını iddia ediyor.
Kadın çalışanın, olayları Sledgehammer Games'in insan kaynakları departmanına ve diğer denetçilere bildirdiği, ancak e-postaya göre şirket tarafından herhangi bir adım atılmadığı söyleniyor. Duruma aşina olan kişiler e-postayı aldıktan sonraki aylar içinde Activision'ın, olaylardan birini polise bildiren kadınla mahkeme dışı bir anlaşmaya vardığını söylüyor. Bu noktada esas olan konuysa şu ki: Yönetim kurulu hakkında bilgisi olan kişiler Bay Kotick'in, iddia edilen tecavüz veya uzlaşma hakkında şirketin yönetim kuruluna bilgi vermediğini söylüyor.
Bobby Kotick tecavüz iddiaları hakkında br bilgisinin olmadığını söylemişti
Activision, geçtiğimiz aylarda kadın çalışanlara yönelik cinsel saldırılar ve kötü muamele iddialarına ilişkin çok sayıda düzenleyici soruşturmayla kargaşaya sürüklendi. Bu süreçte Bobby Kotick, suistimal iddialarının birçoğundan haberdar olmadığını söylemişti.
Bununla birlikte Wall Street Journal tarafından hazırlanan; notları, e-postaları ve düzenleyici talepleri içeren, eski çalışanlarla ve şirkete aşina olan diğer kişilerle yapılan röportajları içeren belgeler, Kotick'in yalanlarını gün yüzüne çıkarıyor. CEO'nun şirketin birçok bölümünde çalışanın görevi kötüye kullanma iddialarını bildiğini gösteriyor. 2018'de olay hakkında soruşturmalar başladıktan sonra bile, bildiği her şey hakkında yönetim kurulunu bilgilendirmemiş.
Zaten bu sebeple Kotick, geçtiğimiz Eylül ayının başlarında ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu tarafından yatırımcıları bilgilendirmemek sebebiyle mahkemeye çağrılmıştı. Mahkeme süreci devam eden bu konuda Bobby Kotick'in iddia edilen olaylar hakkında bildikleri ve diğer çalışanlara, yönetim kuruluna ve yatırımcılara söylediklerini aktarması isteniyor.
Kubilay Koyuncuoğlu
Her ne kadar Kotick; Sledgehammer süpervizörünü tecavüzle suçlayan e-posta hakkında yönetim kuruluna bilgi vermese de, Activision konu ile ilgili harekete geçmiş. İddiayı ortaya koyan avukat Harmeet Dhillon, amiri Javier Panameno olarak tanımlamış ve stüdyoda ikinci bir kadını da cinsel taciz ettiğini söylemiş.
WSJ'nin yazı boyunca sorularına cevap veren Activision sözcüsü Helaine Klasky konu ile ilgili, yöneticilerin 2018 e-postasını aldıktan sonra şirketin iki saldırı raporunu derhal araştırdığını ve iki ay sonra da Panameno'yu işten çıkardığını belirtiyor. Bununla birlikte sözcü iki olaydan sonra çalışanın ne olduğunu hatırlayamayacak kadar sarhoş olduğunu ve Panameno'nun ikinci karşılaşmayla ilgili hatırasının çalışanın polise verdiği raporla çeliştiğini de söyledi.
Sözcüye göre kadın çalışanın Kasım 2017'de ayrılmadan önce her iki olayı da şirkete bildirmediğini söylüyor. Ancak Bayan Dhillon e-postasında, çalışanın Sledgehammer insan kaynaklarına her iki olayı da anlattığını söyledi. Eski çalışanın bir meslektaşı da aynı şeyi iddia ediyor.
Bay Panameno'ya gelince kendisi Activision sonrası tabii ki de sektörde başka iş buluyor. Ta ki iddialar gün yüzüne çıkana kadar. Bundan sonra da müteakip işvereni olan çevrimiçi oyun geliştiricisi Zynga Inc.'bir iç soruşturma başlatıyor. Ardından da Panameno istifa ediyor.
Sledgehammer Games iddiaları bununla sınırlı değil
Harmeet Dhillon'ın Kotick'e gönderdiği e-postada ayrıca başka bir Sledgehammer Games çalışanı olan Eduard Roehrich'in cinsel tacizle suçlandığı yazıyordu. Ashley Mark adlı bir kadın çalışan, 2017 yılında amirlerine ve insan kaynaklarına, Roehrich tarafından, çok içki içilen bir şirket partisi de dahil olmak üzere taciz hakkında şikayette bulunduğunu söylüyor.
WSJ'ye konuşan Roehrich, 2017 yılında bir ofis partisinde bir taciz olayı nedeniyle soruşturulduğunu doğruluyor. Dergiye demeç veren Roehrich şu sözleri sarf etmiş: "Çok fazla alkol bulunduğundan tam olarak neyin yapılıp neyin olmadığı belirsizdi. Bu benim aptallığımdı ve o kadar sarhoş olmak için kesinlikle gereksizdi."
Tabii Activision bu konunun saklı kalması için uğraşmış. Bu soruşturma sürecinde Roehrich'e iki haftalık ücretli izin verilmiş. İznin ardından da Activision'da farklı bir pozisyonda kalmasına izin verilmiş. Activision, 2017 yılında kendisine gönderilen ve Roehrich tarafından paylaşılan bir insan kaynakları mektubunda, "bu konuyu gizli tutmasını" istemiş. Alman vatandaşı olan Roehrich, üstü ile yeşil kartı hakkında tartıştıktan sonra 2018'de gitmesine izin verildiğini söyledi. Activision da Roehrich ile sözleşmenin bu nedenle feshedildiğini doğrulamış.
Bobby Kotick, Dan Bunting iddialarından da haberdarmış
Kotcik ve Activision'ın hasır altı ettiği bir başka olayın başrolünde Activision'ın Treyarch stüdyosunun eş başkanı Dan Bunting yer alıyor. Olaya aşina olan kişiler tarafından WSJ'ye paylaşılan bilgilere göre Bunting, bir kadın çalışan tarafından 2017 yılında bir gece içki içtikten sonra cinsel tacizde bulunmakla suçlanmış.
Activision'ın insan kaynakları departmanı ve diğer denetçiler, 2019 yılında konu ile ilgili bir iç soruşturma başlatmış ve Dan Bunting'in görevden alınmasını istemiş. Ancak bu kişilerin iddiasına göre Bobby Kotick, Dan Bunting'i görevde tutmak için müdahale etmiş. Bunun en önemli sebebiyse Dan Bunting'in şirketi Treyarch ile birkaç başarılı Call of Duty oyununa imza atmasıymış. Bu soruşturmadan sonra Bunting'e danışmanlık görevinin verildiğini ve şirkette kalmasına izin verildiğini belirtiliyor.
Dan Bunting ise Wall Street Journal'ın yorum taleplerine yanıt vermemiş. Activision ise 2020 yılında konuyla ilgili bir dış soruşturma yürütüldüğünü belirtiyor. Activision adına konuşan sözcü: "Bu soruşturma ışığında olası eylemleri değerlendirdikten sonra şirket, Bunting'i feshetmeyi değil, bunun yerine başka disiplin cezaları uygulamayı seçti." dedi. Dan Bunting, WSJ olayı sorduktan sonra şirketten ayrıldı.
Ve tabii Blizzard eski teknoloji şefi Ben Kilgore hakkındaki iddialar
Konuya aşina olan kişilere göre, eski Blizzard teknoloji şefi Ben Kilgore da birkaç yıl boyunca kadın çalışanları cinsel tacizde bulunduğuna dair çok sayıda iddiayla karşı karşıya kaldı. Bu kişilerden bazıları, bir şirket soruşturması sırasında, Bay Kilgore'un alt düzey bir çalışanla ilişkisi olup olmadığı konusunda yalan söylediğini söyledi. Ben Kilgore, Bobby Kotick tarafından onaylanan bir hareketle 2018'de kovuldu.
WSJ konuyla ilgili Blizzard'ın eski başkanı Michael Morhaime'un, çalışanına gönderdiği bir e-postaya ulaştı. E-postanın bir kopyasına göre, Kilgore'a "Son dört buçuk yılda yaptığı katkılardan dolayı" teşekkür etti. Yaptığı cinsel tacizler yönetim tarafından bile onaylanmışken böylesine övülmesine şaşırmıştı. Activision sözcüsü Kilgore davası hakkında yorum yapmayı reddetti. Kilgore, yorum taleplerine yanıt vermedi.
2020'de Activision'ın espor bölümünde çalışan yaklaşık 30 kadın çalışan, birimlerinin liderlerine kadın çalışanların istenmeyen dokunuşlara, küçük düşürücü yorumlara, önemli toplantılardan dışlanmalarına ve görünümleriyle ilgili istenmeyen yorumlara maruz kaldıklarını belirten bir e-posta yazdı. Konuya aşina olan kişilere göre Bay Kotick bu e-postadan haberdardı.
Bobby Kotick hakkında da iddialar bulunuyor
Yıllar boyunca, Kotick'in kendisi de birkaç kadın tarafından hem işyeri içinde hem de dışında kötü muamele yapmakla suçlandı. Olaylara ve Journal tarafından incelenen belgelere aşina olan kişilere göre şirket yine şikayetleri hızlı ve sessiz bir şekilde çözmek için çalıştı.
Konuya aşina olan kişilere göre, 2006 yılında yardımcılarından biri Kotick'i, sesli mesajla onu öldürmekle tehdit etmek de dahil olmak üzere onu taciz ettiğinden şikayet etti. Activision sözcüsü konuyla ilgili şunları söyledi: "Bay Kotick, 16 yıl önce bariz şekilde abartılı ve uygunsuz sesli posta için çabucak özür diledi ve bugüne kadarki sesli postasındaki abartı ve tonlamadan dolayı derinden pişmanlık duyuyor."
2007 yılında ise Kotick ortak sahibi olduğu özel jette uçuş görevlisi tarafından dava edildi. Uçuş görevlisi, uçağın pilotunun kendisini cinsel olarak taciz ettiğini iddia etti ve diğer sahibine şikayette bulunduktan sonra Kotick onu kovdu. Sanıklar iddiaları yalanladı. Davadaki yasal ücretlerle ilgili ayrı bir davada, bir hakem, yeminli ifade olduğunu söylediğini öne sürerek Kotick'in uçuş görevlisine ve avukatlarına "Seni yok edeceğim." dediğini yazdı. Kotick'in bir sözcüsü bunu söylediğini yalanladı.
2008'de hakem kararına göre görevliye 200.000 dolar ödeyerek anlaştılar. Kotick'in bir sözcüsü, şikayet ettiği için misilleme olarak onu kovamayacağını çünkü Kotick'in doğrudan kendisine şikayette bulunmadığını söyledi.
Yine bir görgü tanığı WSJ'ye 2007'de Kotick ile katıldığı bir Activision geliştirme stüdyosu için az giyinmiş kadınların striptizci direklerinde dans ettiği bir partiyi anlattı. Söz konusu partide bir DJ, kadın katılımcıları daha fazla içmeye teşvik etmiş, böylece orada bulunan başka bir kişi, erkeklerin "daha iyi vakit geçirmesini" sağlamış. Bayan Klasky ise Kotick'in böyle bir partiye katıldığını hatırlamadığını söylemiş.
Düğüm Noktası: Kalifornya Davaları
Aylar önce, Kaliforniya Adil İstihdam ve Konut Departmanı, Activision Blizzard'ı taciz, taciz ve ayrımcılık kültürüne çanak sağladığı için dava etmişti. Dava, özellikle de erkek çalışanların dahil olduğu bir çok rahatsız edici olayı içeriyordu. Departman erkekler çalışanlardan bazılarının işe akşamdan kalma geldiğini, iş yerinde çok miktarda alkol içtiğini, "Cube Crawl" gibi faaliyetlerde bulunduğunu ve kadın çalışanları başka bir şekilde taciz ettiğini iddia ediyordu. Öyle ki Blizzard başkanı J. Allen Brack'ın da, özellikle bu tür davranışların farkında olduğu ve bu tür davranışları mümkün kıldığı söyleniyor. Brack, dava açıldıktan kısa bir süre sonra görevinden istifa etti ancak Kotick'in konuyla ilgili bilgisi hep saklanıyordu.
Dahası yine iddialarda yer alana göre Blizzard Entertainment'ın en popüler oyunu World of Warcraft'ın eski Kıdemli Yaratıcı Direktörü Alex Afrasiabi'nin, çok az veya hiç tepki görmeden bariz cinsel tacizde bulunmasına izin verildiği da bu davayla ortaya çıkmıştı. Blizzard tarafından gerçekleştirilen senelik Blizzcon etkinliğinde Afrasiabi; kadın çalışanlara vurur, onlara evlenmek istediğini söyler, onları öpmeye çalışır ve kollarını etrafına sararmış. Afrasiabi'nin kadınları taciz ettiği o kadar biliniyormuş ki, süitine taciz davalarıyla adı çıkmış Bill Cosby'den ötürü “Cosby Suite” lakabı verilmiş.
Buna ek olarak, yönetim kuruluna aşina olan kişilere göre, bir Activision çalışanının vajinasının bir fotoğrafının iddiaya göre bir şirket partisinde dağıtılmasının ardından kadının kendini öldürdüğü de Kaliforniya davasının iddiaları arasında yer alıyor. Kaliforniya davasından bu yana Activision, konuya aşina olan kişilere göre, mevcut ve eski çalışanlardan taciz, cinsel saldırı, zorbalık, ücret eşitsizlikleri ve diğer konularla ilgili 500'den fazla rapor aldı. Activision sözcüsü, şirketin hem şirket içinden hem de dışından ekipleri kullanarak iddiaları araştırdığını söyledi.
Townswend e-postası da Kotick tarafından hazırlanmış
Kotick'in Kaliforniya'daki söz konusu dava hakkında hazırladığı ve çalışanlara e-posta, davanın "gerçekte yanlış, eski ve bağlam dışı hikayeler" içerdiğini söylüyordu. Frances Townsend tarafından çalışanlara gönderilecek bu e-postayı Kotick iletmişti.
Activision çalışanları, e-posta sonrası açıklamayı ve Townsend'i sosyal medyada eleştirmiş ve daha sonra bir grev düzenlemişti. Frances Townsend, liderliğini yaptığı ve yüzlerce Activision çalışanının katıldığı bir şirket kadın grubunda, yaptığı açıklama için özür dilemişti. Grupta bazı kadınlar kendi taciz hikayelerini paylaşmış ve toplantının bir kaydına göre Activision'ın neden onları umursamadığını sormuştu. Belgelere göre, çalışanlar Townsend'den bu grubun başkanı olarak istifa etmesini istemiş ve bilindiği üzere Frances Townsend de bunu yapmıştı.
Activision sözcüsü Klasky konuyla ilgili Kotick'in olayın sorumluluğunu üstlendiğini ve bundan pişmanlık duyduğunu söyledi. "Townsend Hanım bu hata için suçlanmamalı."
Activision Blizzard çalışanları Bobby Kotick'i suçluyor
WSJ'nin bu yazısı sonrası Activision, Bobby Kotick'in istifa etmesini istiyor. Protestocular Kotick'in şeffaf olmadığı ve bilgi sahibi olmakla kalmayıp, Activision Blizzard çalışanları ve yönetim kurulu için ciddiyetini en aza indirdiğini için CEO Bobby Kotick'in istifasını istiyor.
Kotick ise hala kendisini yönetim kuruluna karşı şeffaf olarak tanımlıyor ve yöneticilere ihtiyaç duydukları ve uygun olduğu kadar çok bilgi sağladığını söylüyor. Yakın bir zamanda verdiği röportajda konuşan Kotick "Sektördeki en sıcak ve en kapsayıcı işyerine sahip olduğumuzdan emin olmaya çok bağlıyım" sözlerini sarf etti.
Activision sözcüsü Helaine Klasky ise yaptığı yazılı açıklamada: "Mr. Kotick, her Activision Blizzard şirketindeki her suistimal raporundan haberdar olmayacaktı ve makul olarak tüm personel konularında güncellenmesi beklenmeyecekti." Activision'ın bazen "tüm çalışanlarımızın davranışlarının değerlerimiz ve beklentilerimizle tutarlı olmasını sağlamakta yetersiz kaldığını" söyledi.
Çalışanların Kotick'in istafısını isterken saydığı sebeplerden biri de Jennifer O'Neill'ın ümidini kaybettiğinden dolayı istifa etmesi yer alıyor. Ağustos ayında Activision, uzun süredir çalışan Jennifer O'Neill'ı Blizzard'ın eş başkanı olarak atadı ve onu şirketin iş birimlerinden birine liderlik eden ilk kadın yapmıştı. WSJ'ye göre O'Neill; ertesi ay Activision'ın hukuk ekibinin bir üyesine, kültürü tersine çevirmek için Activision'ın liderliğine olan inanç eksikliğini dile getirdiği bir e-posta göndermiş ve "şirketin çalışanlarımıza asla doğru şekilde öncelik vermeyeceği açık" sözlerini sarf etmiş.
Jennifer O'Neill, e-postada Activision'daki kariyerinin başlarında cinsel tacize uğradığını ve Blizzard'ın başındaki erkek meslektaşından daha az maaş aldığını ve istifasını görüşmek istediğini söylemiş. Asyalı-Amerikalı ve eşcinsel olan O'Neill, "...Marjinalleştirildim ve ayrımcılığa uğradım." diye yazmış.
Şirket 2 Kasım'da Bayan O'Neill'ın yıl sonunda Blizzard'dan ayrılacağını duyurdu. Jennifer O'Neill ise halka açık bir e-posta açıklamasında, kendisi ve ailesi için en iyi kararı verdiğini söylemişti.
Şimdiye kadar yüzün üstünde Activision Blizzard çalışanı işi bıraktı
Tüm bunların gün yüzüne çıkmasının ardından Activision Blizzard çalışanları Bobby Kotick'in istifa etmesini istiyor. Şirket genelinde yüzlerce Activision Blizzard çalışanı ve sözleşmeli işçi dün işten ayrıldı. Ayrıca 150'den fazla kişi, Activision Blizzard'ın Minnesota'daki kampüsünün dışında protesto için bir araya geldi.
Blizzard çalışanı Valentine Powell dün yapılan yürüyüşte Polygon'a "Dürüst olmak gerekirse, [Bobby'nin sözlerinin ağırlığı] birçok yönden tehdit edici geldi. Şirketlerimizi daha iyi hale getirmeye çalışan, görmek istediğimiz kültürleri beslemeye çalışan pek çok insanın geçim kaynağından kendisinin sorumlu olduğunu anlıyor. Ve orada, 'Bana inanmıyorsanız, o zaman sizde bir sorun var' diyor. Hareketleri, ne önerdiğini göstermedi."
Başka bir Blizzard çalışanı olan Jessica Gonzalez, Activision Blizzard'daki insanların mevcut durumdan bıktığını ekledi: "Çalışanlar gerçekten yorgun. Yanlış temsil edilmekten, yanlış idare edilmekten, kötü muamele görmekten bıktık. Bir şeylerin değişmesi gerekiyor. İnsanları istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz, ancak hesap verebilirlik yukarıdan gelmiyorsa, bu değişmeyecek."
E-postayla gönderilen bir açıklamada, bir Activision Blizzard sözcüsü Polygon aracılığıyla şirketin "Dünyanın dört bir yanındaki tüm çalışanlarımız için güvenli, kapsayıcı ve ödüllendirici bir ortam geliştirmeye tamamen kararlı olduğunu” söyledi. Sözcü, çalışanların "görüşlerini ve endişelerini misilleme korkusu olmadan güvenli ve saygılı bir şekilde ifade etmekte özgür olduklarını" söyledi.
