Senelerdir Afganistan'da yer alan Amerika Birleşik Devletleri ve diğer NATO üyelerinin ülkeden çekilmesiyle beraber Afganistan hem ülke içerisinde karıştı hem de başta Türkiye olmak üzere başka ülkeleri de bu karışıklıkla baş başa bıraktı.
Bu karmaşa elbette sadece sahada veya diplomaside olmadı, günümüzün altın değeri sosyal medya uygulamaları da bu gelişmeden nasibini aldı. Taliban'ın ülkenin başına geçmesinin ardından sosyal medya platformlarında alınan yeni politika kararları oldu. Hangi uygulama nasıl bir refleks göstermiş bu yazımızda birlikte bakalım.
Facebook, Taliban iktidarı ele geçirirken kullanıcılarını olası misillemelerden korumak için erkenden bazı önlemler aldı. Facebook'tan Nathaniel Gleicher, Twitter aracılığıyla platformun geçen hafta sunduğu bir dizi yeni önlemi duyurdu. Şirket, Afganistan'daki kişilerin hesaplarını anında kilitlemeleri, zaman tünellerinde gönderileri gizlemelerini ve arkadaş olmadıkları kişilerin profil resimlerini indirmelerini veya paylaşmalarını engellemeleri için bunların hepsini tek tık ile aktif hale getirme imkanı sundu.
1/ Like so many others, many of us at Facebook have been watching the tragic events unfolding in Afghanistan. My thoughts go out to everyone on the ground and everyone trying to help as these events unfold.
— Nathaniel Gleicher (@ngleicher) August 19, 2021
Ayrıca, kullanıcıların Afganistan'da bulunan kişiler için herhangi birinin arkadaş listesini görüntüleme ve arama özelliğini de kaldırdı. Instagram'da açılır uyarılar şeklinde ekrana çıkan bilgiler, Afganistan'daki kullanıcılara hesaplarını nasıl hızlı bir şekilde kilitleyebilecekleri konusunda yardımcı oluyor.
Bir Facebook sözcüsü yaptığı açıklamada, "Taliban, ABD yasalarına göre terör örgütü olarak görülüyor. Bu, Taliban tarafından kullanılan veya adına tutulan hesapları kaldırdığımız ve bu hesapların övülmesini, desteklenmesini ve temsil edilmesini yasakladığımız anlamına geliyor." dedi.
Taliban aslında ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yabancı bir terör örgütü olarak tanımlanmadı ancak Pakistan dışında faaliyet gösteren Taliban bu atamayı 2010'dan beri elinde tutuyor. Yabancı terör örgütleri listesinde yer almasa da, ABD'nin 11 Eylül'den sonra uygulamaya koyduğu ekonomik yaptırımlara göre Taliban bir terör grubu içerisinde tanımlanıyor.
Örgüt, Facebook'a ait bir diğer uygulamada olan WhatsApp'tan da yasaklanmış olsa da, platformun uçtan uca şifrelemesi, WhatsApp'ta bu engellemelerin uygulanmasını daha karmaşık hale getiriyor. WhatsApp, Afganistan'da her yerde kullanılabiliyor ve hem Afgan ordusu hem de Taliban son yıllarda iletişim kurmak için söz konusu uygulamadan faydalanıyor. Facebook, platformlarında Taliban'a izin vermemesi terör grubunun, Afgan halkını ele geçirme planlarını iletmek ve hızlı bir şekilde direnişi caydırmak için WhatsApp'a geçmesine neden oldu.
Bu haftanın başlarında, Facebook'un içerik politikasından sorumlu başkan yardımcısı Monika Bickert, ABD özelinde Taliban'ı yaptırım uygulanan terör grupları listesinden çıkarsa bile, platformun yeniden değerlendireceğini ve kendi kararını vereceğini belirtti. Bickert, ''Yine de tehlikeli örgütler politikamızı ihlal edip etmedikleri konusunda bir dizi analiz yapmamız gerekecek.” dedi.
Facebook gibi YouTube da Taliban'ı platformlarından yasakladığını iddia ediyor ki mevcut davranışları bunu doğruluyor ancak ABD'nin Taliban'a karşı tutumu değişirse aynı şey YouTube için de geçerli olabilir.
Youtube, Tiktok ve diğer yayın platformları
Bir YouTube sözcüsü yaptığı açıklamada, "YouTube, ilgili ABD yaptırımları da dahil olmak üzere tüm geçerli yaptırımlara ve ticari uyum yasalarına uyuyor." dedi ve ekledi "Bu nedenle, Afgan Taliban'ına ait olduğuna ve işletildiğine inanılan bir hesap bulursak, onu feshederiz. Ayrıca, politikalarımız şiddeti teşvik eden içerikleri yasaklıyor.”
Twitter'da Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, grubun Kabil'deki faaliyetleri hakkında düzenli güncellemeler paylaşmaya devam etti. Başka bir Taliban temsilcisi, Qari Yousaf Ahmadi de platformda özgürce paylaşımlarda bulunuyor. Facebook ve YouTube'dan farklı olarak, Twitter'ın grup üzerinde genel bir yasağı görünmüyor ancak politikalarını posta bazında uygulama kararı var.
Taliban sosyal medyadaki varlığını genişletirse, diğer platformlarda da benzer durumlarla karşılaşabilir. Şöyle ki; TikTok, daha önce NBC'ye Taliban'ı bir terör örgütü olarak gördüğünü ve grubu tanıtan içeriklere izin vermediğini söyledi. Taliban'ın en çok kullanılan sosyal ağların ötesinde pek bir dayanağı yok gibi görünüyor fakat örgütün yeni kanallar aracılığıyla alternatif platformlara geçmesi hiç de zor değil.
Twitch, grubun platformu kullanması durumunda ne yapabileceği konusunda yorum yapmayı reddetse de, kullanıcıları yasaklarken "hizmet dışı davranışı" dikkate alan ilgili bir politikası var. Bu politika, Twitch yayıncıları arasındaki taciz edici davranış ve cinsel taciz bildirimlerini ele almak için tasarlanmıştı.
